Is verantwoordelijkheid nemen het antwoord op het juk van schuld?
En waarvoor kun je verantwoordelijkheid nemen en waarvoor niet?
Vorige week schreef ik over: ‘wanneer is iets mijn schuld’?
Deze week gaan we verder en maken we onderscheid tussen authentieke schuld en culturele schuld.
In mijn jeugd
Toen ik klein was, een jaar of vijf, vertelde mijn moeder me regelmatig dat ik een sloddervos was. Ze zei het boos en het leek daardoor alsof ik zelf fout was.
Ik was me van geen kwaad bewust. Wist ik veel dat ze bedoelde dat ik in haar ogen rommel maakte en dat het de bedoeling was dat ik dat opruimde.
Ik begreep niet dat het ging om iets wat ik deed en niet om wie ik was.
Toen ik een dochter van die leeftijd had heb ook ik die fout herhaald, totdat ik door anderen werd gewezen op het feit dat ik een onderscheid kan maken tussen wat mijn dochter doet en wie ze is.
Authentieke schuld
Bij authentieke schuld zijn we ons er van bewust dat we iets gedaan hebben waar anderen of wijzelf last van hebben.
We kunnen oprecht sorry zeggen en we kunnen zien wanneer anderen of wijzelf iets doen wat (ethisch) niet juist is.
We ervaren compassie, kunnen ons in de ander verplaatsen of we zien dat er iets gaande is wat voor niemand goed is.
We zeggen dan: ‘mijn handelen heeft geen goede gevolgen gehad’.
Culturele schuld
Bij culturele schuld reageren we of handelen we (onbewust) vanuit de cultuur.
Mensen vinden dan regelmatig dat de ander het anders had kunnen en dus ook anders had moeten doen.
Gezien vanuit onze cultuur, kunnen we zeggen dat we het nooit goed doen!
Cultuuromslag
Heb je ooit iets expres verkeerd gedaan? Is het niet zo dat we ons best doen naar onze mogelijkheden?
Zou het waar kunnen zijn dat we vaak niet weten hoe we het moeten doen?
Het heeft geen zin om iemand te betichten van een bepaald gedrag, maar door feedback kunnen we wel naar ons gedrag en naar de gevolgen daarvan kijken.
Zou dat geen cultuuromslag zijn?
Dan kunnen we eerlijk worden over het gegeven dat ons gedrag soms ‘schade’ veroorzaakt en dan kunnen we verantwoordelijkheid nemen.
100% verantwoordelijk
Van te voren kun je alleen maar naar eer en geweten handelen. Dat geld niet alleen voor jezelf maar ook voor de ander.
100% verantwoordelijkheid nemen kunnen we dus alleen achteraf, dat kan nooit van te voren.
Vragen
Wie heb jij de afgelopen dagen in je hoofd beticht van iets wat hij of zij anders had kunnen doen? En is dat waar?
Hoe kijk je terug op de opvoeding door jouw ouders en op hoe jij je kinderen nu opvoedt?
Wil jij hieronder je ervaringen en inzichten schrijven?
Zit jij in de knel met dit onderwerp, vraag eens een gratis Skype gesprek aan, dan kijk ik met je mee.
Laat ook anderen die baat zouden kunnen hebben bij een Skype gesprek weten van deze mogelijkheid.